سفارش تبلیغ
صبا ویژن
 

شنبه 91 مرداد 7 , ساعت 4:50 صبح

در عصر غیبت، مقام مرجعیت به عنوان نایب امام زمان - عجل اللَّه تعالى فرجه الشریف - ، بالاترین و مهمترین مقام بشمار مى رود، و مرجع همواره مسئول حفظ احکام الهى و ارزشهاى دینى و مدافع مکتب اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، بوده و مى باشد.
مراجع بزرگ تقلید در طول تاریخ، با از جان گذشتگى ، فداکارى و تلاش، اضافه بر تصدى مقام فتوى ، مسئولیت هدایت جامعه را بر دوش داشته و امتها را از پرتگاه ضلالت به منزلگاه سعادت سوق داده اند.
همچون مجدد بزرگ مرحوم آیةاللَّه العظمى میرزا سید محمد حسن شیرازى - قدس سره - رهبر نهضت تنباکو، و مرحوم آیةاللَّه العظمى آخوند ملا محمد کاظم خراسانى - قدس سره - رهبر مشروطه، و مرحوم آیةاللَّه العظمى میرزا محمد تقى شیرازى - قدس سره - رهبر جنبش مردمى 1920 میلادى در عراق، و دیگر مراجع و علمایى که در گذشته، جامعه اسلامى را از فتنه ها و آشوبهاى استعمارگران نجات دادند.
و اکنون که امت اسلامى در سراسر جهان دچار مشکلات فراوان گردیده، نقش فقهاى بزرگ و مراجع عالیقدر تقلید، در توجیه و هدایت امت به ساحل امنیت و عدالت، نقشى اساسى و تعیین کننده است.
که در طلیعه آنان در عصر حاضر، بزرگ مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیةاللَّه العظمى حاج سید محمد حسینى شیرازى - قدس سره - مى باشد، معظم له از جمله مراجع و علمایى است که براى آگاهى و بیدارى امت اسلامى تلاش فراوان داشته، بینش و اندیشه پربار، همراه با تجارب سالیان متمادى ، دقت نظر آکنده از پختگى و منطق و واقع نگرى نسبت به جریانات و امور، از جمله شاخص هایى است که معظم له را متمایز ساخته است.
و تحقیقا سخن از این مرجع عالیقدر سخن از انسانى معمولى نیست، بلکه سخن از مرجع عظیم الشأنى است که دهها میلیون شیعه، در کشورهاى مختلف جهان از ایشان تقلید مى کنند.
شخصیتى که میلیونها مسلمان در سرتاسر جهان، در پیمودن راه صحیح اسلامى و تطبیق آن در شئون زندگى ، از اندیشه هاى والاى او الهام مى  گیرند.
حضرت آیةالله العظمى حاج سید محمد شیرازى «قدس سره» در سال1347هـ. ق. در شهر نجف اشرف متولد شدند.
و در حالى که تنها9 سال داشتند همراه با پدر بزرگوارشان مرحوم آیت الله العظمى سید مهدى شیرازى به کربلاى مقدس هجرت نمودند.
حضرت آیةاللَّه العظمى شیرازى - قدس سره -، دروس مقدماتى و عالیه حوزه را در محضر جمعى از اساتید بزرگ مانند: پدر بزرگوارشان مرحوم آیةاللَّه العظمى سید میرزا مهدى شیرازى ، مرحوم آیةاللَّه العظمى سید هادى میلانى ، مرحوم آیةاللَّه العظمى شیخ محمد رضا اصفهانى ، مرحوم آیةاللَّه سید زین العابدین و مرحوم آیةاللَّه شیخ جعفر رشتى «قدس اللَّه اسرارهم» تلمذ نموده و در علوم و فنون مختلف از محضر دهها تن از علما و اساتید دیگر، استفاده هاى شایان نمودند.
معظم له در سن44 سالگى بر اثر فشارهاى وحشیانه رژیم بعث، از عراق به کویت رفتند و در سال1399 هـ. ق. در سن52 سالگى به شهر مقدس قم مهاجرت فرمودند.
نسبت به مقام علمى و فقهى ایشان بسیارى از بزرگان، از جمله: مرحوم علامه امینى ، و شیخ آغا بزرگ تهرانى صاحب کتاب «الذریعه» اشاره داشته اند، و علاوه بر اجازه اجتهاد از مرحوم آیت الله العظمى سید میرزا مهدى شیرازى - قدس سره - و مرحوم آیت الله العظمى سید على بهبهانى رامهرمزى - قدس سره - ، بسیارى از فقهاء و مجتهدین برجسته حوزه هاى علمیه به مقام اجتهاد حضرت آیةالله العظمى شیرازى و بعضى بر «اعلمیت» ایشان تصریح داشته و مؤمنین را در امر تقلید به معظم له ارجاع داده اند که از آن جمله اند: آیةاللَّه سید محمد فاطمى ابهرى - آیةاللَّه سید عبداللَّه شبسترى - آیةاللَّه شیخ اختر عباس نجفى - آیةاللَّه شیخ روشن على نجفى - آیةاللَّه شیخ حسین برقى - علما و اساتید حوزه علمیه زینبیه در سوریه - آیةاللَّه شیخ جعفر رشتى - آیةاللَّه شیخ محمد کلباسى - آیةاللَّه شیخ محمد هجرى - آیةاللَّه شیخ محمد على خلیق شیرازى - آیةاللَّه سید محمود موسوى اصفهانى - آیةاللَّه شیخ محمود دانش - آیةاللَّه شیخ ابراهیم مشکینى - آیةاللَّه شیخ مرتضى اردکانى - آیةاللَّه میرزا على غروى علیارى - آیةاللَّه سید رضى الدین شیرازى - آیةاللَّه شیخ حسن سعید - آیةاللَّه سید على رئیسى گرگانى - آیةاللَّه سید حسین علوى خراسانى - آیةاللَّه نصراللَّه شبسترى - آیةاللَّه شیخ محمد حسین لنکرانى - آیةاللَّه شیخ هاشم صالحى - آیةاللَّه شیخ مهدى حائرى تهرانى - آیةاللَّه شیخ یحیى نورى - آیةاللَّه سید محمد کاظم مدرسى - آیةاللَّه سید احمد فالى - آیةاللَّه شیخ مهدى فقیه ایمانى - آیةاللَّه سید محمد على عالمى بلخابى - آیةاللَّه شیخ مرتضى انصارى - آیةاللَّه شیخ ابوالقاسم روحانى - آیةاللَّه سید حمید الحسن - آیةاللَّه شیخ احمد پایانى - علامه شیخ باقرى - علامه تقدسى - علامه آخوندى - علامه سید سعید واعظى - علامه سید محمد تهرانى - علامه شیخ عبدالحسین آخوند - علامه شیخ محمود انصارى - علامه سید محمد سبزوارى و...
مرحوم آیةاللَّه العظمى محقق یزدى ( قدس سره ) در کتاب ، عروةالوثقى مى فرماید: اعلم کسى است که داراى این صفات باشد:
آشنایى بیشتر با قواعد فقهى و مدارک احکام
دوره150 جلدى کتاب «الفقه» تألیف حضرت آیةاللَّه العظمى شیرازى - قدس سره - دلالت بر أعرف بودن معظم له به قواعد و مدارک احکام دارد، و نیز دلالتى روشن بر احاطه کم نظیر ایشان بر کتب اخبار و روایات دارد، زیرا آنچه که در این دوره ملاحظه مى شود:
اول: ذکر قواعد فقهى بسیارى که نسبت به سایر کتب فقهى افزونتر است، و معظم له در کتاب - القواعد الفقهیه - به قواعدى اشاره کرده اند که دیگر فقهاء در کتب فقهیه، اشاره اى به آن نداشته اند.
دوم: کثرت اشاره به آراء و نظرات فقهى .
سوم: کثرت بیان ادله اى که به آنها استناد مى شود، و نیز استناد به بسیارى از آیات در تأکید بر استنباط حکم شرعى ، یا استنباط مسایل جدید و مستحدثى که سایر فقهاء عظام، اشاره اى به آن ننموده اند.
چهارم: کثرت اشکال و جواب در اقوال محققین.
پنجم: تسلط گسترده بر فقه مقارن.
اطلاع و آگاهى بر نظایر فروع فقهى
آگاهى و اطلاع معظم له بر اشباه و نظایر فروع فقهى و بر دو صفت گذشته، با توجه به این دو نکته بیشتر نمایان مى شود:
الف: تکمیل دوره کامل فقه، و شمول و بسط آن به مباحث و علوم جدیده و تفصیل و توضیح مباحث مذکوره و بیان بسیارى از اشباه و نظایر.
ب: ممارست بر فقه از آغاز تحصیل علم تا کنون، با مباحثه و تدریس و مراجعه از اول تا به آخر فقه، از کتاب - تبصره - گرفته تا درس و تدریس خارج فقه، در بیش از چهل سال.
اطلاع افزونتر بر اخبار و روایات
این آگاهى که خود در استنادات فقهى بکار مى آید، با توجه به امورى روشن مى شود:
اول: در دوره فقه معظم له، به روایاتى اشاره شده که عادتا در کتب فقهى دیگر به چشم نمى خورد.
دوم: مباحثه دوره کامل کتاب - بحارالانوار - .
سوم: مباحثه دوره کتاب - وسائل الشیعة - .
چهارم: تألیف دوره اى بنام - الوسائل و مستدرکاتها - در چهل جلد.
پنجم: مطالعه کتابهاى تاریخى بسیارى که حاوى نکات قابل استفاده و استناد در مباحث فقهى مى باشد.
ششم: مطالعه و مراجعه به بسیارى از کتب روایى مختلف.
درک و برداشت بهتر از اخبار
این صفت بیشتر بر اثر تماس زیاد با عرف، تطبیق احکام بر فهم عرفى و استفاده از عرف در استنباط احکام شرعى به دست مى آید که در این زمینه نیز لازم است بدانیم:
اول: قوت فهم عرفى و ارتباط شدید معظم له با عرف به حدى است که این خود یکى از امتیازات ایشان بر شمرده مى شود.
دوم: کثرت ممارست و مزاوله ایشان در ادبیات عرب - نحو و صرف - .
سوم: مراجعه زیاد به علوم معانى ، بیان و بدیع و حفظ کردن متن مطول و تألیف کتابهایى در این علوم.
چهارم: حفظ نمودن بسیارى از نصوص و متون دینى ، از جمله: قرآن کریم، روایات و ادعیه و بسیارى از اشعار و کلمات معروف عرب.
پنجم: رشد و نمو ایشان در محیط عربى .
چنانکه عمق علمى ، دقت نظر، بینش و استیعاب دقیق بر تمامى جوانب ادله شرعیه نیز، از تألیفات معظم له مانند: - الفقه: کتاب البیع - در5 جلد، و - الفقه: المکاسب المحرمة - در2 جلد، و - الفقه: الخیارات - در2 جلد، و - الفقه: التجارة - و همچنین در کتاب - الاصول - در8 جزء، به وضوح متجلى است.
اضافه بر قوت علمى که در تدریس خارج فقه و اصول از ایشان دیده مى شد، که دلالت بر أعرفیت معظم له بر قواعد و مدارک، اطلاع واسع بر اخبار، اشباه و نظایر فقهى ، و فهم و درک مطلوب از روایات و نصوص شرعى دارد، چنانکه دأب و سلیقه ایشان در اشکالات علماء و فضلاء در حین تدریس، پاسخگویى به همه آنها بود.

و همچنین در محاورات و نشستهاى علمى و فقهى معظم له، مقومات اعلمیت، تسلط و قدرت کم نظیر، خلاقیت قوى در استنباط، مستحضر بودن مختلف فروع فقهى و ادله آن و رفعت ذوق عرفى ایشان، بر اهل فن نمایان است.
این خلاقیت علمى در کنار قدرت اداره امور و شئون مربوط به جامعه تشیع و حوزه هاى علمیه، از همان سنین جوانى در معظم له نمودار گشته و به دلیل وجود همین امتیازات و لیاقت بود که مرحوم آیةاللَّه العظمى حکیم - قدس سره - و مرحوم آیةاللَّه العظمى سید عبدالهادى شیرازى - قدس سره - و مرحوم آیةاللَّه العظمى سید احمد خوانسارى - قدس سره - ، ایشان را پس از فوت پدر بزرگوارشان مرحوم آیةاللَّه العظمى سید میرزا مهدى شیرازى - قدس سره - به نمایندگى خود در اداره حوزه علمیه کربلاء، تعیین نمودند، در حالیکه معظم له در آن هنگام تنها33 سال از عمر شریفشان مى گذشت.
حضرت آیت الله العظمى شیرازى - قدس سره - نویسندگى را از سالهاى جوانى آغاز نموده و تا پایان عمر پربرکتشان از نوشتن دست برنداشتند.
تألیفات معظم له در زمینه هاى مختلف علوم به شرح زیر مى باشد:
دائرةالمعارف فقهى : که یکصدو پنجاه جلد را شامل شده و گویاى احاطه علمى و گستردگى اندیشه و تسلط ایشان بر اصـــول و قواعـــد فقهى مى بـاشد.
الأصول: این کتاب گویاى عمق علمى و دقت فوق العاده ایشان در علم اصول است و در حوزه هاى علمیه تدریس مى شود و در هشت جلد تدوین شده.
ایصال الطالب الى المکاسب:16 جلد - الوصول الى کفایة الأصول5 جلد - الوصائل الى الرسائل16 جلد - شرح منظومه سبزوارى ، القول السدید فى شرح التجرید و البلاغه. که این کتابها براى اساتید و طلاب حوزه تألیف و تدوین شده.
ایشان کتابهاى حقوق و قانون و جامعه شناسى و سیاست و اقتصاد را براى دانش پژوهان و دانشگاهیان به رشته تحریر در آورده و کتاب هائى نیز بنام، راهى به سوى نهضتهاى اسلامى ، دگرگونى ، رسیدن به حکومت اسلامى ، راه نجات، آزادى در اسلام و شورا در اسلام را براى طبقه روشن فکر به رشته تحریر در آورده اند. و کتابهائى مانند حکومت اسلامى در عهد امیرالمؤمنین، بسوى بیدارى اسلامى ، حجاب و عدل زیربناى حکومت را براى عموم مردم و کتابهاى عقاید اسلامى ، داستان پیامبران، از نماز چه مى دانید؟ و سرى کتابهاى فروع دین را نیز براى کودکان و نوجوانان نوشته اند.
ایشان دهها مسجد و حسینیه و مدرسه و کتابخانه و انتشارات و صندوق قرض الحسنه و درمانگاه تأسیس نمودند ضمن اینکه نمایندگان و مقلدین و دوستان معظم له به تشویق و راهنمائى و حمایت ایشان مؤسسات زیادى در مناطق مختلف جهان از جمله در مصر و سودان و بریتانیا و کانادا و آمریکا و هند و پاکستان و استرالیا و کشورهاى حوزه خلیج و ایران و عراق بوجود آوردند.
حضرت آیت الله العظمى شیرازى - قدس سره - در بوجود آوردن حوزه هاى علمیه در ایران و عراق و کویت و سوریه و غیره نیز همت گماشتند و دهها مدرسه دینى ایجاد نموده و حوزه هاى مختلف علمیه را تحت پوشش و حمایت خود قرار دادند و براى طلاب و علماء دین در ایران و سوریه و هند و پاکستان و افغانستان و تعدادى از طلاب خلیج شهریه قرار دادند و همچنین از ابتداى تأسیس حوزه علمیه حضرت زینب ( سلام الله علیها ) که توسط برادر شهیدشان تأسیس شد - این حوزه را نیز تحت حمایت و رعایت خویش قرار دادند.
حضرت آیةاللَّه العظمى شیرازى - قدس سره - در بعد تربیت و تبلیغ امور دینى و مذهبى جهان تشیع، نمونه اى بارز در عصر حاضر بشمار مى روند. چرا که على الدوام به تربیت افراد مختلف، جهت اداى مسئولیت هاى شرعى و دینى مشغول مى باشند و تا کنون صدها تن از علماء و مجتهدین، گویندگان، نویسندگان، مبلغان و مجاهدانى که پرورش یافتگان مکتب آن مرجع عظیم الشأن هستند، در کشورهاى مختلف، در شرق و غرب جهان مشغول خدمت به دین و دفاع از حریم تشیع مى باشند.
و همچنین هزاران انسان مؤمنى که در خدمت دین، تأسیس مراکز دینى و فعالیت در شئون مختلف اجتماعى و مؤسسات خیریه انجام وظیفه مى نمایند.
و نیز بسیارى از شاگردان دیگر ایشان که تنها در عراق و کویت بالغ بر هزار تن هستند، خود محور مهم در امور دینى و فرهنگى در سرتاسر جهان اسلام بشمار مى آیند.
معظم له نخست به تدریس دروس سطح پرداخته، و هنگامى به تدریس کتاب کفایةالأصول - آخرین کتاب سطح - مشغول شدند که بیش از18 سال از عمرشان نگذشته بود.
و در سن25 سالگى اولین کتاب فقهى استدلالى خود را تألیف نمودند. و زمانى که به تدریس خارج فقه پرداختند، تنها30 سال از عمر شریفشان مى گذشت. و در طول چندین سال، بین6 تا8 جلسه، درس مى گفتند.
حضرت آیةاللَّه العظمى شیرازى - قدس سره - در طول نیم قرن، همواره بر تقویت و گسترش هرچه بیشتر حوزه هاى علمیه در نقاط مختلف جهان تأکید و اصرار داشتند. و خود عملاً به توسعه حوزه هاى علمیه و تأسیس مدارس دینى مبادرت ورزیده اند. و در این راستا تا کنون با تشویق و ارشادات معظم له، بالغ بر سه هزار نفر به تحصیل علوم دینیه روى آوردند، و بیش از دو هزار و پانصد نفر از فضلاء و طلاب علوم دینى به دست با برکت ایشان معمم گردیده اند.
از امتیازات رفیع فکرى معظم له، همان ره آوردهاى نوین و جدیدى است که در تمام زمینه ها به شکلى پیوسته و جارى است، همچون تمسک به اصالت دینى و مذهبى که خود نشان دهنده ریشه دار بودن و قوت آن در وجود شان مى باشد، چنانکه در خلال استدلال هاى علمى و فراگیر معظم له به آیات شریفه قرآن کریم و روایات معصومین - علیهم السلام - این امر نمایان است.
تفکرات، برداشتها و شیوه هاى نو همواره در تألیفات و گفتارهاى معظم له به چشم مى خورد.
توقف و تکیه بر برخى از افکار قدیم که چه بسا کارآیى ، نشاط و تأثیر خود را در این زمان از دست داده مردود دانسته، لزوم بررسى و تبلور مفاهیم اسلامى و برداشتهاى عمیق و ریشه اى مستفاد از قواعد و ادله شرعیه در حل مشکلات و گرفتاریهاى روزمره امت اسلامى در عصر حاضر را امرى لازم و ضرورى مى دانند.
وجود روح خوش بینى و امید به آینده اى درخشان، از دیگر ویژگیهاى معظم له مى باشد، که این روحیه در لابلاى تألیفات و در نظریات ایشان نیز نمایان است، و از این رو معظم له حل مشکلات را با تنگ نظرى و توأم با بدبینى و یأس مردود مى دانند.
درست در زمانى که معظم له کتابهاى علمى و استدلالى بسیار عمیق براى استفاده پژوهندگان، اندیشمندان و دانشوران در رشته هاى مختلف تألیف مى نمودند، در همان هنگام براى عموم مردم نیز مسایل لازم را به گونه اى ساده و در سطح فهم همگان مطرح مى ساختند، و در تألیفات خود در طرح مسایل براى طبقات مختلف و در تمامى زمینه ها همواره توجه به بیان ساده مطالب، و در عین حال حفظ عمق علمى آن داشتند، و از هرگونه عبارت پردازى و پیچیدگى در مطالب اجتناب مى فرمودند که در اصطلاح ادبى ، آن را روش «سهل و ممتنع» مى نامند.
مکارم اخلاق و صفات حمیده حضرت آیةاللَّه العظمى شیرازى - قدس سره - همواره زبانزد خاص و عام بوده و مى باشد:
تقوى و پرهیزکارى ، تواضع، گذشت از اسائه بیخردان، سعه صدر، مدارا با مردم، احساس مسئولیت نسبت به مسایل اجتماعى ، دستگیرى از فقراء و محرومین و برآوردن حوایج آنها، روح برابرى و مساوات با سایرین، احترام به مخالفین، احترام و اعتماد به مردم، مشورت با دیگران و شنیدن آراء و نظرات موافق و مخالف، زهد و دورى از تشریفات و تجملات، زندگى در خانه اى بسیار ساده و بى آلایش، برخوردارى از روح بلند و پسندیده، تحمل مشکلات و سختیها در راه خدا، صبر و بردبارى در برابر حوادث، استقامت در راه اداى وظایف شرعیه، تلاش و کوشش پیگیر و حسن مدیریت در تمامى فعالیتهاى روزمره، استقامت در برابر فشارهاى ظالمین و تحمل آنها و تسلیم نشدن، توکل بر خدا در تمام امور و توسل به اهل بیت عصمت و طهارت «علیهم السلام» همگى از خصوصیات بارز این بزرگ مرجع عالیقدر تقلید مى باشد. و در حقیقت همین صفات پسندیده و سجایاى اخلاقى است که خود ترسیم کننده شخصیت والا و نمایانگر عظمت معظم له مى گردد.
جهاد و استقامت دو علامت مشخصه حضرت آیةاللَّه العظمى شیرازى - قدس سره - در مختلف صحنه هاى زندگى و در مبارزه با جباران بوده که همواره مجاهدان راه اسلام در چند دهه اخیر در راه تداوم مبارزات پیگیر خود جهت اعلاى کلمه حق، به عنوان یک تجربه بزرگ و گرانقدر، از آن الهام گرفته اند، که این تجربه در مبارزات معظم له در طول نیم قرن رویارویى با مختلف حکومتهاى استبدادى و نظامهاى منحرف سیاسى ، و نیز برخورد با سختیها و فراز و نشیب ها به دست آمده است، و تحقیقا این جهاد و استقامت که خود منبع سرشارى از نور امید و نوید دهنده دستیابى به اهداف دینى و مذهبى است همچون مدرسه اى فراگیر و متکامل براى ما و نسلهاى آینده بوده و خواهد بود.
معظم له همواره در برابر حکومتهاى استبدادى که با سلاح گلوله و زندان، فریادهاى آزادیخواهى ملت را خاموش کرده اند، با سیاست «عدم خشونت» و با استفاده از روشهاى مختلف دینى به مقابله مى پرداختند.
و البته شخصیتى که برگ برگ تاریخ زندگانیش مالامال از جهاد و استقامت در راه خدا و بیدارى و آگاهى مردم مى باشد، تحت فشارهاى فزاینده بدخواهان بودن و تلاش در جهت نابود کردن و ترور افکار، نظرات و شخصیت او از سوى بیگانگان و استعمارگرانى که همواره مورد هجوم آن معظم له و خاندان مجاهد او بودند، امرى طبیعى است.
و او همانگونه که در مکتب اهل بیت علیهم السلام و در سرزمین خونین کربلا درس جهاد را فرا گرفته، درس پایدارى و استقامت در برابر تمامى تهدیدها، تهمت ها، دستگیریها و حرکتهاى موذیانه را نیز آموخته است.


نوشته شده توسط محمد مبین احسانی نیا |  

لیست کل یادداشت های این وبلاگ

 
 

ابزار هدایت به بالای صفحه